Waarom je geen abortus pleegt...
Neen, dit is geen anti-abortus artikel! Je zal hier geen argumenten vinden om je ervan te overtuigen dat abortus fout, moreel verwerpelijk of ontoelaatbaar is. Integendeel, het is een artikel over taal en hoe taal onze kijk op de dingen bepaalt. Hoe willen we kijken naar abortus? Als een moeilijke keuze? Of als een misdrijf? Persoonlijk verkies ik de eerste optie.
Wellicht heb ik het vroeger ook wel eens gezegd, abortus plegen. Je hoort het woord plegen dan ook veelvuldig tezamen met het woord abortus. De meeste mensen zijn het zo gewoon en denken er niet echt bij na. Maar sinds ik bij Fara werk, heb ik stilaan een allergie ontwikkeld voor de combinatie van deze twee begrippen. De haartjes in mijn nek gaan er steevast van overeind staan.
Waarom dan? Omdat het niet zo onschuldig is als het lijkt.
Taal zegt iets over hoe we de wereld zien, over wat we normaal vinden en wat niet, over goed en slecht. Als je spreekt over abortus plegen, roept dit associaties op met een overval plegen, een moord plegen, een diefstal plegen, ... Kortom, plegen doet denken aan een misdaad, aan iets dat veroordeeld wordt. Ook al definieert de dikke Van Daele het werkwoord plegen niet persé als iets negatiefs, toch is dat de bijklank die het voor velen van ons heeft.
Voor alle duidelijkheid, abortus is géén misdrijf. Dat is het al niet meer sinds 1990, toen in ons land een wet werd goedgekeurd die abortus toelaat wanneer aan bepaalde zorgvuldigheidscriteria wordt voldaan. Vandaag de dag wordt er zelfs nagedacht om abortus volledig uit het strafwetboek te halen, om het taboe en stigma er rond te verminderen.* Ons taalgebruik blijkt echter hardnekkig en blijft hopeloos achter op onze wetgeving.
Alternatieven zijn er nochtans genoeg. Je kan een abortus overwegen, doen, (laten) uitvoeren, ondergaan, ervaren, kiezen, toelaten, verrichten, veroorzaken, tot stand brengen, verwerken,... Al deze woorden hebben een andere gevoelswaarde, belichten een ander aspect van de beleving van diegene die de abortus kiest of die de abortus uitvoert. Want dat abortus geen misdrijf is, wil niet zeggen dat het zomaar een vrijblijvende keuze is. Voor vele vrouwen blijft het een gewichtige en moeilijke keuze, die ze in eer en geweten moeten maken.
Misschien kunnen we er wat meer op letten? Misschien kunnen we taal gebruiken die meer aansluit bij de beleving van mensen? Die bijdraagt aan het kleiner maken van het taboe? Die niet veroordeelt? Het lijkt in ieder geval de moeite waard om het te proberen...
Silke Brants, stafmedewerker Fara
Juni 2018
* aanvulling juni 2020: ondertussen werd abortus uit het strafwetboek gehaald. Meer hierover lees je in dit artikel.